Oeps...

OEPS….

Een 17-jarig meisje getraumatiseerd voor de rest van haar leven na een keizersnee.

Een 17-jarige hoogzwangere vrouw (voor de medici: G1P0 full term) wordt vanuit een health center in Ntcheu District doorverwezen naar Ntcheu District Hospital op 19 oktober omdat haar bevalling niet vordert. Haar bekken is te klein voor het kindje of het kindje te groot voor het bekken. Hoe dan ook, het past niet, oftewel CPD (cephalopelvic disproportion).

In het ziekenhuis wordt ze nog even goed nagekeken, ze is volledig ontsloten inmiddels en het hoofdje komt wel naar beneden, dus wordt besloten toch een vacuümextractie te doen. Helaas, het lukt niet, het is toch echt CPD. Ze gaat voor een keizersnee.

Op de OK vindt de 3e keizersnee van die dag plaats, gedaan door een zeer ervaren clinical officer die in zijn leven wel honderden keizersnedes heeft gedaan. Ook bij deze vrouw vindt de keizersnee geroutineerd plaats. Mooi meisje wordt geboren en de baarmoeder en buik worden weer gesloten.

Na de operatie herstelt het meisje niet goed. Ze heeft dagenlang wat koorts, waarvoor ze antibiotica krijgt en uit de wond lekt wat helder vocht. Toch wordt ze op 28 oktober naar huis gestuurd, het zal wel goed komen…
Op zaterdagochtend 30 oktober staat ze weer in het ziekenhuis: er komt toch wel heel veel viezigheid uit de wond. De verpleegkundige neemt haar op en start weer antibiotica. Maar er komt geen clinical officer kijken in het weekend, ze moet wachten tot maandag.

Op maandag komt een student clinical officer naar mij toe met de vraag of hij een patient met mij kan bespreken. Hij vertelt dat ze wat koorts heeft, gewoon eet en drinkt, een soepele, niet pijnlijke buik heeft en dat er pus uit haar wond/buik komt. Hij stelt de diagnose peritonitis (buikvliesontsteking) na een keizersnee met pus in de buik. Ik leg hem uit dat een peritonitis en zeker pus uit de buik gepaard gaat met hevige buikpijn, misselijkheid en braken en dat je echt niet aan de buik mag komen. Dat is bij deze patient niet het geval. Ik stel hem gerust en zeg dat de pus zeer waarschijnlijk oppervlakkig zit en komt uit de ruimte tussen de huid en de fascia (de buikwand). Maar natuurlijk ga ik met hem mee om de patient te zien. Vol verbazing moet ik toch toegeven dat er liters pus uit haar buik drijven en dat ze er behalve uitgemergeld nog echt heel goed bijzit. Ze eet en drinkt inderdaad en heeft weinig pijn. Tsja… wat een pathologie!

Ik geef aan de OK door dat ik diezelfde dag nog een laparotomie wil doen (buik openen) om de buik schoon te spoelen. Ik probeer het meisje uit te leggen wat er aan de hand is en dat we haar weer moeten opereren. Doodeng vindt ze het, maar ze gaat akkoord.
De anesthesist (clinical officer) vindt het geen goed idee om haar diezelfde dag nog te opereren. Maandag is geen OK-dag (dinsdag en donderdag doen we electieve ingrepen) en aangezien ze al sinds zaterdag met die pusbuik rondloopt kan 1 dag er nog wel bij. Bovendien moeten we eerst een zak bloed regelen via donoren in de familie voor het geval ze hevig gaat bloeden op de OK. Hij weet me te overtuigen en ik leg het uit aan de vrouw (met een tolk natuurlijk).

De volgende dag gaat ze voor OK. Er staan 2 clinical officers op de OK ingedeeld die dag (een van de dingen die we hebben ingevoerd), dus ik laat de ingreep aan hen over. Ik kom even informeren hoe het gaat. Er zijn flink wat verklevingen gezien van darmen aan de baarmoeder en ze vertellen dat bij de keizersnee er een handdoekje is achtergelaten!! Tijdens een sectio (keizersnee) wordt hier in een district ziekenhuis nooit een zuigapparaat gebruikt voor al het vruchtwater en bloed. In plaats daarvan worden voor het openen van de baarmoeder een soort kleine handdoekjes opgerold en die aan de zijkanten van de baarmoeder geplaatst met een klemmetje aan het touwtje zodat je ze makkelijk kan verwijderen. Als gevolg van bezuinigingen in het hele ziekenhuis zijn op de OK deze handdoekjes vervangen door flinterdunne doekjes zonder touwtje.
Helaas is het betreffende handdoekje tijdens de ingreep naar achterin de buik verdwenen en vergeten.

Het handdoekje wordt verwijderd, de pus wordt uit de buik gespoeld en er wordt een drain achtergelaten. Ikzelf zit de rest van de week op een VSO congres aan het meer. Afgelopen maandag hoor ik dat ze weer niet vooruit gaat en dat er weer wat vocht uit de wond komt. Ik ga natuurlijk meteen de patient zien en de drain blijkt er allang uit te zijn gehaald (door wie? Staat niets over in de status). Uit de wond komt wat bruine pus, al stinkt het niet. Ik twijfel wat het is en het lijkt ook niet uit de buik te komen, maar oppervlakkig uit de wond. Wij hebben in Ntcheu zowaar een microbiologielab (ook opgezet door VSO), dus ik besluit wat van dit merkwaardige bruine vocht op te sturen naar het lab voor onderzoek. De Gramkleuring laat een combinatie van meerdere bacteriesoorten zien. De groei zou later bekend worden.
De patient is inmiddels doodsbang en begint te hyperventileren als ze het woord OK hoort. Zwaar getraumatiseerd.

’s Avonds in bed begin ik mij af te vragen of dat bruine goedje niet ontlasting is geweest. Ook al rook het daar echt niet naar. Shit, denk ik, het zal toch niet?

De volgende dag is een collega dokter mij voor: Zij heeft de patient al gezien voor ik de kans krijg. En ja, het is nu heeeeeeeel duidelijk ontlasting. Ze neemt de patient mee naar OK en na openen van de buik blijken er allemaal gaten te zitten op heel veel plekken in de dunne darm. Zoveel dat een resectie (verwijderen van het zieke stuk darm) in dit district ziekenhuis veel te risicovol zou zijn. De patient krijgt een Bogota-bag (een soort plastic zak) over haar open buik heen geplakt en ze wordt linea recta naar het central hospital in Lilongwe gestuurd voor de operatie. De gaten in de darmen zijn daar door de pus terecht gekomen. Pus maakt weefsels week en zo zijn de gaten er letterlijk in gevallen.

Gelukkig was ik niet diegene die dit handdoekje had laten zitten. Maar het had mij zeker wel kunnen gebeuren. Vooral als je er zoveel achter elkaar hebt gedaan, je bent moe en het doekje is helemaal verdwenen achter de baarmoeder en de darmen.

Een meisje, bevallen van haar 1e kindje en dan zo’n verhaal. Tsja, wat kan ik zeggen. OEPS…