Lilongwe

Muli bwanji??

Ja, ik ben nu over naar t Chichewa, wat in de rest van Malawi wordt gesproken. En ik wist nog wat woordjes van de vorige keer, dus das handig..

Inmiddels weer verhuisd binnen Lilongwe, ja, haha, ik word een kei in verhuizen. Waarom? Nou, t huis was prachtig, maar t lag vrij ver buiten t centrum. Area 49 voor de kenners. En ziekenhuizen hier in malawi hebben de gewoonte om hun personeel met de auto’s (oftewel ambulances) op te halen. In 1e instantie vond ik dat echt belachelijk! Personeel is toch zelf verantwoordelijk voor vervoer? Maar uiteindelijk.. met minibusjes zou ik 2x moeten overstappen en elke rit toch weer aardig moeten betalen. Een fiets heb ik niet en is ook best gevaarlijk hier in de stad. Dus wilde ik ook wel graag gebruik maken van de “hospital transport”. Maar… door de fuel-shortage en mijn afgelegen woning deed ik er elke dag ong 1,5 uur heen en weer 1,5 uur terug over. Nog afgezien van t wachten tot de auto tijd had om mij (samen met 10 anderen of zo) op te halen. Ik heb soms wel 3,5 uur zitten wachten!! Nou weet ik dat je hier in Malawi geduld moet hebben, maar ik vind t zo zonde van m’n dag als ik de hele tijd zit te wachten. Je kan ook niks anders doen, want stel dat je de auto mist.

Woon nu in area 6 in een ook best mooi huis. Nog 1x de fout gemaakt om met de ziekenhuis transport te gaan: 1uur! Hij reed namelijk eerst helemaal naar de andere kant van de stad om daar ook mensen op te halen alvorens terug te rijden naar het ziekenhuis.
Vandaag dus maar gaan lopen: 20 minuutjes. Heerlijk!

Vervoer is hier sowieso bijzonder. De stad bestaat uit allemaal areas en minibusjes rijden heen en weer tussen die areas. De “conducteur” probeert altijd zoveel mogelijk mensen in zo’n busje te proppen en roept constant uit het raam naar welke area hij gaat. Vervolgens betaal je een vast bedrag (nou ja, nu met de fuel shortage kan t wel opeens omhoog gaan) per rit ongeacht hoever je meereist: rond de 80-100 kwacha, zo’n 40 – 50 eurocent. Das dus niet eens zo heel goedkoop (hou mijn salaris van 250 euro in gedachten he?!).
Gister wel weer wat grappigs meegemaakt. Ik was na t werk eerst even naar t VSO kantoor gegaan om m’n 1e pakketje op te halen :) :)!! Van m’n mams, compleet met een stukje marsepein (zoooo lekker!!), stroopwafeltjes, een kaasschaaf :-), hagelslag, een regenbroek, thee en hand- en theedoeken. Zooo leuk om iets uit NL te krijgen!! (hint, hint…). Daarna met de minibus terug. Ik stapte op met nog wat andere dames. Vervolgens moesten we betalen, dit keer 100 kwacha, terwijl de andere minibusjes die dag allemaal 80 kwacha vroegen. Er werd flink gediscussieerd (meestal heb ik wel ongeveer door waar t over gaat) en ondertussen was ik al bijna thuis. Opeens werd de rotonde waarna ik zo goed als thuis was, helemaal rond genomen en reden we weer terug. Vol verbazing vroeg ik wat ze nou aan t doen waren. Wat bleek.. de dames (en de rest in de minibus) hadden geëist dat ze werden teruggebracht, omdat ze weigerden 100 kwacha te betalen en de driver 80 kwacha niet accepteerde… Netjes kreeg ik mijn 100 kwacha ook weer terug. En even later stond ik weer op mijn vertrekpunt… Wel flink gelachen hoor. Maar ondertussen baal ik er dan ook wel van dat t nog een half uur duurt voor er weer een minibus komt die ik kan nemen. Ach ja, haast moet je gewoon echt niet hebben in dit land en er vooral de humor van blijven inzien. En t leidde tot leuke gesprekken met m’n medereizigers.

Ik ben nu bezig op paediatrics, de kinderardeling. Een vakgebied waar ik veel minder ervaring mee heb, maar wat ik wel enigszins moet beheersen. Ik loop vooral mee op de 1e hulp, waar alle ernstig zieke kindertjes worden binnengebracht. Voor de tropenartsen onder ons, ze werken hier sinds een paar maanden met het ETAT triage systeem, iets wat behoorlijk goed loopt hier. Je moet je voorstellen dat er per dag wel zo’n 500 kindertjes (gokje hoor) naar de 1e hulp komen. Met allerlei uiteenlopende kwaaltjes. Van wat hoofdpijn, keelpijn, uitslag tot ernstige longontstekingen.
Er bestaat hier niet zoiets als een huisarts en een echte spoedeisende hulp in t ziekenhuis. Alles komt naar de “clinic/OPD”. Al die kindertjes wachten geduldig met hun moeders tot ze eindelijk aan de beurt zijn. t Gevaar is dus dat ernstig zieke kinderen in de tussentijd overlijden. Om dat te voorkomen wordt er getrieerd: bij aankomst moeten ze meteen langs een tafel en daar zitten mensen die getraind zijn om de ernstig zieke kindertjes er tussenuit te pikken. Die worden meteen na t wegen naar de emergency room gestuurd waar in principe (ja… t zou moeten, maar t gebeurt natuurlijk niet) altijd een clinical officer of arts aanwezig is en goede verpleegkundigen. Er wordt gewerkt volgens protocollen opgesteld door de WHO, dus in principe krijgt elk kind ook dezelfde juiste behandeling. In t begin wist ik niet goed waar ik moest beginnen in de emergency room. Wat een chaos !! t Is een veel te klein hok met 1 deur en geen ramen. Er staan ventilatoren die alle papieren de hele tijd wegblazen, er staat een radio hard aan en er zijn allerlei kinderen aan t krijsen. Bloedheet, donker en veel te vol. 4 Behandelingstafels en hier en daar karren met de benodigde spullen. Je struikelt continu over de snoeren van de ventilatoren, radio, zuurstofslangetjes naar de zuurstofconcentratoren (apparaten die zuurstof uit de lucht concentreren), nurses die te lui zijn om even hun benen in te trekken als je erlangs wil en ga zo maar door.

Maar zo langzamerhand leer ik m’n weg kennen. Je ziet hier aan de lopende band de meest zieke kindertjes die ik maar zelden in NL zo ziek heb gezien. Vanmorgen bijvoorbeeld kwamen al 8 stuipende kindertjes binnen (kort na elkaar, soms tegelijk). In NL schiet je dan in de stress, zo van foute boel. Maar hier, ja, als je er zoveel ziet, dan wordt t routine. Overal hangen protocollen en ik weet inmiddels ook wel uit m’n hoofd hoeveel valium per kg lichaamsgewicht je geeft. Helaas was na 4 kindertjes de valium op. Dan maar phenobarbital.. Ik ben inmiddels ook al goed in de ruggenprikken (om hersenvliesontsteking uit te sluiten), die worden hier natuurlijk ook aan de lopende band gedaan. En aangezien t wat meer praktisch “met-je-handen” is, vind ik t erg leuk om te doen.

Ook zien we dagelijks ernstig ondervoede kindertjes, baby’tjes met zo’n oude opa-kop, zo mager. De ribbetjes steken uit en ze zijn doodziek. Ook daarvan kan ik t protocol al aardig dromen. Of de enorm uitgedroogde kindertjes, waarvan t velletje op de buik overeind blijft staan als je t optilt. Snel vocht geven, maar ook weer volgens protocollen en opletten als t kind en ondervoed en uitgedroogd is, want dan gelden weer andere protocollen. In t begin ging t me echt aan m’n hart, zo ziek als sommige kindertjes zijn. Ik vond t echt heel moeilijk om ze dan toch in de houtgreep te nemen voor de ruggenprik. Ik probeerde ze af te leiden, maar daar zijn ze eigenlijk veel te ziek voor. Inmiddels zie ik wel hoe goed werk we doen en dan moet je even hard zijn. Maar ik zou nooit een kinderarts kunnen zijn..

T Engst vind ik nog de kindertjes met een zware longontsteking die echt aan t vechten zijn voor hun leven en als een gek met hun hele lichaam aan t ademen zijn. Je kan ze alleen antibiotica en zuurstof geven en dan is t wachten… Heel raar.. je wil zo graag meer doen.

De bedoeling is dat we in Ntcheu dit triage systeem volgens ETAT en alle protocollen ook zoveel mogelijk gaan toepassen. Ik ben benieuwd!

Na deze week zit paediatrics er alweer op. Hierna ga ik toch even van een kerstvakantie genieten. Heb best een hectische en spannende periode achter de rug, dus kan wel wat ontspanning gebruiken. Bovendien is t rond die periode toch niet handig om m’n orientatie te doen, dus ja… dan zit er maar 1 ding op: vakantie!!
Ik ga a.s. zondag met wat andere VSO volunteers weer naar het noorden, naar het meer, Nkhata Bay. We blijven daar t/m 1e kerstdag, dus gezellig met z’n allen kerstdiner. Op 2e kerstdag (hier boxing day) reizen we terug (met de bus) naar Lilongwe. Dan hebben we hier nog 2 daagjes en dan gaan we op safari: naar South Luangwa in Zambia. Heb er erg zin in! Nee, ik kan dit natuurlijk niet van m’n lokale salaris betalen, maar heb in NL nog iets van spaarcentjes, dus dat komt goed.
Oud en nieuw vieren we weer hier in LL. Een bijzondere kerst dus in de warmte, maar hopelijk wel gezellig..

Afgelopen weekend overigens in Ntcheu geweest: Mirjam kwam me ophalen van t busstationnetje en heeft me heel Ntcheu laten zien. Ik heb t ziekenhuisje gezien, zo mooi! Helemaal wat ik mij had voorgesteld bij een district ziekenhuis hier in Malawi. Er groeien allemaal mooie struikjes, bloemen en bomen omheen. En t ziekenhuis zelf is klein, maar op t 1e gezicht wel op orde. Ik heb m’n a.s. collega, de DMO, oftewel de district medical officer ontmoet: een 24-jarige Malawiaan, net afgestudeerd als arts en moet nu al t hele ziekenhuis runnen. Doodeng vindt ie t eigenlijk en kijkt ernaar uit dat ik kom helpen. Hij is nu de enige arts.
Ook heb ik mijn a.s. huis gezien: eenvoudig, maar ruim en een prachtig uitzicht op een vallei en daarachter heuvels. T was supergezellig met m’n as huisgenootjes, Mirjam en Trish. Op vrijdag een meidenavond gehad waarbij we ons opgetut hebben voor een bruiloft de volgende dag. Op zaterdag zijn we veel te vroeg vertrokken samen met allemaal personeel uit t ziekenhuis naar Blantyre voor de bruiloft van de DHO, de district health officer, hij staat aan t hoofd van het district health management team van Ntcheu district (de hele regio van Ntcheu dus, niet alleen t ziekenhuis, maar ook alle health centers).
Een moderne bruiloft compleet met witte jurk en een grote taart, waarvan niemand een stukje kreeg. Een typisch Malawiaanse bruiloft draait voornamelijk om geld geven aan t echtpaar. 4 Uur lang worden mensen naar voren geroepen en dan moeten ze al dansend geld gooien in een mand die wordt vastgehouden door t bruidspaar. En telkens wordt men aangespoord om meer te geven. Je moet vooral ook laten zien hoeveel je geeft.. En daarnaast ook nog een cadeau! Pfff… best veel hoor. En eigenlijk een beetje saai. Had t na een uur al wel gezien. En je krijgt maar 1x iets te eten en te drinken! Met z’n allen weer terug in de minibus met dronken Malawianen, een bijzondere ervaring… ;-).


Ik wens jullie allemaal een heeeeeeeeeeeeeeele mooie kerst toe en natuurlijk een geweldig nieuw jaar. En wie weet een bezoekje aan dit prachtige land, Malawi, in 2010??? Jullie zijn allemaal van harte welkom.
Ik hoop ook van jullie te horen hoe t in NL gaat!!
Sorry voor dit lange stuk...

Heel veel liefs,
Marieke