Spannende avonden en nachten in Malawi

Stel je eens voor: je ligt om 1 uur ’s nachts lekker in je bed in een diepe slaap na een drukke dag. Plotseling word je wakker. Je hoort een heel zwaar en diep brommend geluid, dat je nog nooit eerder gehoord hebt. Je kan het niet plaatsen. Het klinkt heel onheilspellend. De kamer is pikdonker en als je t licht aan wil doen realiseer je je dat je ingesloten bent door je muskietennet en dat je je eerst hieruit moet bevrijden en dan nog op zoek moet gaan naar het lichtknopje aan de muur. Helaas, t licht doet t niet: power cut.. Donker, diep brommend geluid… eng!
Dan je LED-lampje dat je altijd klaar hebt liggen naast je bed voor t geval de stroom weer eens uitvalt.
Het geluid zwelt aan. t Wordt nu wel echt eng. Je denkt bij jezelf: ben ik wel wakker of droom ik?
Ergens lijkt het alsof er een hele zware vrachtwagen langsrijdt, maar je woont niet aan een grote weg.
Je kruipt maar weer je bed in, want je bent toch wel moe en je wil ook niet te wakker worden, dan kom je misschien niet meer in slaap. Je stopt t muskietennet in en houdt jezelf voor dat t gewoon de Malawiaanse geluiden zijn. Vast toch ergens een vrachtwagen.

Dan begint het huis een beetje te schudden. Niet veel, waarschijnlijk zou je t niet eens merken als je de afwas stond te doen, maar nu je zo rustig in bed ligt, merk je dat t bed toch echt beweegt. t Geluid is nu op z’n luidst. En dan realiseer je je opeens dat dit een aardbeving is! Je hebt t wel vaker meegemaakt en ook wel zwaardere in Mzuzu en Rumphi, waarbij het hele huis stond te schudden, maar toen was het geluid niet zo onheilspellend.

Binnen een minuut is het weer stil. Doodstil. Nergens blaffende honden of auto’s of mensen. Doodstil. Zo gaat het hier altijd. Aardbevingen horen erbij en de meeste mensen slapen er doorheen. Malawi ligt precies op de grens van 2 grote platen: de Great Rift Valley. Laatst was er een zware aardbeving in het noorden van Malawi (daar zijn meestal de ergste), waarbij er echt schade aan huizen is opgetreden. Gelukkig is de regio van Lilongwe en Ntcheu behoorlijk rustig.

Je probeert weer snel in slaap te komen, de wekker gaat over 4,5 uur alweer. Plotseling voel je weer schudden, maar nu zonder geluid. En t houdt na 2 seconden alweer op. Je probeert weer te gaan slapen, zoals alle keren. Maar dan bedenk je opeens dat je eigenlijk helemaal niet weet wat je moet doen als er een echt grote aardbeving komt. Ja, naar buiten rennen. Zou wel vreemd zijn, aangezien je alleen een onderbroek en een kort T-shirtje aanhebt. Maar ja, om nou altijd in een lange broek te gaan slapen alleen omdat er kans is op een aardbeving… Niet zo belachelijk doen, gewoon verder slapen.

Maar dan begin je te piekeren: in NL moet je in dergelijke situaties de radio en tv aanzetten. Maar die heb je hier helemaal niet!! Wat nou als het huis echt heel hard begint te schudden?? Ja, toch maar in je shirtje naar buiten rennen. Maar je kent helemaal niemand hier in de buurt!! En zoveel mensen wonen hier ook niet!

Uiteindelijk blijft het rustig en val je toch in slaap. Je droomt dat je opnieuw wakker wordt en dat het huis nu wel heel hard schudt en dat er overal puin op de grond ligt. Je rent naar buiten, naar het ziekenhuis. Daar worden de eerste slachtoffers binnengebracht. Allemaal zwaar gewond en overal is bloed. Jij ontfermt je over een drietal hoogzwangere vrouwen die van schrik aan t bevallen zijn. Je moet opeens een kind vangen en je hebt niet eens spullen! Ergens weet je wat oude klemmetjes vandaan te halen die je op de navelstreng zet. Vervolgens droom je door over allerlei vage dingen die met aardbevingen te maken hebben.

Om 6 uur gaat de wekker en word je doodmoe wakker. Je weet eigenlijk niet meer waarom en je houdt jezelf voor dat je toch echt wel goed geslapen moet hebben. Het is een drukke dag en je denkt er niet meer aan. Tot ’s middags een collega zegt: “Heb je die aardbeving vannacht gevoeld? t Was wel een kleintje, maar ik werd er wakker van “…

Zo maak je nog eens wat mee hier in Malawi. En nu niet denken dat ik hier in heel gevaarlijk gebied zit hoor! T Zijn allemaal lichte bevinkjes (schrijf je dat zo?) en ik loop meer kans op een auto-ongeluk dan op een zware aardbeving. Weet niet of dit echt geruststellend is, maar toch..

Terwijl ik dit bericht aan t typen bent komt mijn buurman die hier een paar dagen geleden in het huis naast mij is ingetrokken aan mijn raam. We wonen op een soort compound met 4 huizen, mooie tuinen en een hele grote muur om dit alles heen. Dag en nacht lopen er guards rond. De zware gate zit op slot en gaat alleen open als de guards je herkennen.
Mijn buurman, een jonge vent van mijn leeftijd, blijkt de ambassadeur van Egypte te zijn! Wow, sta ik daar in mijn joggingbroek en mijn relax-shirtje.. Moet toch eens wat doen aan m’n kleding binnenshuis, je weet nooit wat er gebeurt!

Hij heeft gezien dat ik elke nacht met mijn ramen open slaap. Ik doe dat bewust omdat het binnen zo bloedheet is en ’s nachts kan het dan een beetje doorwaaien. Voor elk raam zitten flinke metalen tralies en zelfs de dunste persoon past hier niet doorheen. Maar de ambassadeur is hier niet van onder de indruk. Malawi is een gevaarlijk land (volgens mij is het in NL op sommige plekken veel onveiliger) en hij doelt niet op de aardbevingen. Ik moet me wel beschermen. Als mzungu ben je echt een target. En de arme mensen hier zullen er alles aan doen om binnen te komen. In mijn ogen maakt het dan geen reet uit of ik die ramen wel of niet dicht doe. Als ze binnen willen komen vinden ze toch wel een manier. Maar ach, ik heb nu wel een interessant gesprek. Hij verklaart mij volledig voor gek dat ik voor 48.000 Malawi Kwacha (250 euro) per maand hier werk. Daar kan je echt niet van rondkomen! Belachelijk! Ik probeer de visie van VSO uit te leggen: dat ze het niet eerlijk vinden tegenover de lokale artsen die wel voor zo’n 50.000 kwacha per maand moeten werken als ze mij een 10x zo hoog salaris zouden betalen. Er blijven al zo weinig artsen over, omdat de (in t algemeen zeer goed opgeleide) Malawiaanse artsen snel naar andere landen (UK, Australie, Zuid-Afrika) vertrekken om daar een veel hoger salaris te ontvangen. VSO stimuleert Malawi om meer artsen op te leiden en om te proberen ze hier te houden. Ik moet het gat overbruggen van het artsentekort en helpen in de opleiding van nieuwe artsen. Het zou toch raar zijn als ik een salaris krijg waar ze 10 artsen van zouden kunnen opleiden of waarmee ze een Malawiaanse arts zonder problemen hier zouden kunnen houden!!
Nee, hij begrijpt het niet. Waarom geef ik mijn fijne leventje in NL op, om hier tegen een hongersalaris andere mensen die ik niet eens ken te gaan helpen? Tsja, daar weet ik eigenlijk ook niet zo goed een antwoord op. En ik moet toegeven dat die gedachte bij mij zeker al eens is opgekomen.

Maar komend weekend verhuis ik naar Ntcheu. Ik ga eindelijk daar beginnen maandag! Gister een gesprek gehad met de District Health Officer (DHO), de manager van het ziekenhuis plus het hele district Ntcheu met tientallen health centers en ga zo maar door. Hij is ook arts, maar het klinische werk is bij hem heel erg op de achtergrond gekomen doordat hij zo’n drukke baan heeft aan het managen van dit alles. Zo gaat t ook hier in Malawi met goede artsen: zij worden DHO en verzanden in het werk als manager. Maar dat geeft wel status.. Ondertussen blijft het artsentekort bestaan.

Het gesprek met de DHO was ontzettend leuk. Hij was heel enthousiast over het ziekenhuis en over wat ik allemaal kan doen. Een van de dingen die hij noemde was dat er elke week een bezoek aan een health center in de kleine dorpjes plaatsvindt. In principe hoort dan ook een arts mee te gaan om de lastige patientencasussen te zien. Dat lijkt me echt geweldig!
Ik wilde eigenlijk gewoon meteen aan de slag, maar ik moet deze week bij de interne nog even afronden. Maar zondag ga ik dan eindelijk!!! En zo valt al het “gevaar” van aardbevingen, inbraken, auto-ongelukken en het slechte salaris helemaal in het niet. Ik heb er enorm veel zin in! :-)
Liefs Marieke