Grote cultuurverschillen en drukke werkdagen

Grote cultuurverschillen en drukke werkdagen

Odi!!

Weer even een berichtje van mij. Wil jullie toch even wat meer op de hoogte houden, nu mijn echte werk dan eindelijk van start gaat (zo voelt t tenminste na de vakantie en de week ART training).

Ik mag mijzelf nu officieel ART (anti retroviral therapy, medicijnen tegen HIV) provider in Malawi noemen, t certificaat hangt nog net niet boven m’n bed ;-). Vorige week hadden we (aantal VSO dokters) samen met Malawiaanse zusters en medical assistants een week lang training in de ART clinic in Lilongwe. T Is een hele officiële training vanuit de ministry of health en ik moet zeggen dat ik echt onder de indruk was van t niveau van de training. Daar kunnen ze in NL nog een puntje aan zuigen!

De trainers waren erg goed, enthousiast en ze wisten ons prima door de hele cursus heen te slepen. T Niveau was heel erg wisselend: de meesten zijn hier al helemaal gewend aan de namen als d4T (stavudine), 3TC (lamuvidine), NVP (nevirapine), enz (ART middelen.. net geheimtaal toch?), maar voor mij was t behoorlijk nieuw. Laat staan dat ik ook maar iets wist van de richtlijnen van behandeling hier in Malawi. Maar echt alles werd behandeld. Tot en met palliatieve zorg, therapietrouw en opportunistische infecties. En elke keer werd er heel veel herhaald in quiz-vorm, zodat je t veel beter onthoudt. De week werd afgesloten met een examen en dat hebben we allemaal ruim gehaald.

Wat wel opvallend was: de cultuurverschillen kwamen nu wel heel duidelijk naar voren. Werkgevers moesten betalen voor de training (VSO betaalde voor ons, geen idee hoeveel). Vervolgens krijg je daarvoor 5 dagen training + drinken en scones/cakes/broodjes 2x per dag + lunch en dan ook nog eens een “allowance” van 10 euro per dag (!!) voor t avondeten. Wij sliepen in t VSO guesthouse en regelden zelf ons vervoer (minibusjes), maar de Malawianen kregen ook nog eens een guesthouse aangeboden met taxi’s naar t trainingscentrum.

Toen op de 1e dag de organisator vroeg of er problemen waren… nou toen kwamen ze hoor! De guesthouse was niet goed genoeg, t was geen hotel. Sommigen moesten zelfs een kamer delen!! Verder waren de bedden doorgezakt en was de thee bij het (gratis!) ontbijt koud. Bovendien was er geen stromend water de avond ervoor (waar t guesthouse niks aan kan doen, dat is de Lilongwe Water Board..)!! Dat kon je mensen die naar een training kwamen echt niet aan doen! Wij VSO-ers/azungu’s keken elkaar met steeds groter wordende verbazing aan. De organisatie bleef zich maar verontschuldigen en zou onderzoek doen. Maar een hotel konden ze niet aanbieden, want dan zou de training veel duurder worden voor de werkgevers, waardoor minder mensen getraind konden worden. Na meer en meer geklaag over broodjes en drinken kon ik t niet meer laten. Ik flapte er uit dat als je in Europa zo’n training volgt, je geen allowance krijgt, je zelf opdraait voor de accommodatie en je vaak geen lunch krijgt. Dat we er waren om te leren, niet voor geld en eten. Ik weet t… niet echt culturele verschillen respecterend zo’n uitval, maar ik kon t echt niet meer voor me houden. En zo dachten mijn mede VSO-ers er ook over. Nou, toen kwamen alle Malawianen in oproer.. culturele verschillen.. en dit was toch echt onacceptabel… Later op de dag werd de sfeer wel weer een stuk beter en de brug tussen de verschillende culturen werd al snel weer kleiner.

Maar zo af en toe werd t wel weer overduidelijk. Bijvoorbeeld toen t over verkrachting (en PEP) ging. Iemand vroeg of je ook recht had op PEP als vrouw als je door je eigen man verkracht werd. Vervolgens beweerde een van de (echt wel lieve) Malawiaanse mannen dat een man zijn vrouw niet kon verkrachten, want het was haar plicht in een huwelijk om sex te hebben met haar man als hij dat wilde… Nou, je kan je denk ik wel voorstellen hoe wij azungu’s, maar ook aardig wat Malawiaanse vrouwen reageerden.. Haha, hij durfde niet veel meer te zeggen. Alleen zei hij nog dat mannen behoeften hebben… Tsss…
Later ging t over palliatieve zorg. De trainer vroeg aan de klas hoe je moet reageren als een patient waarvan je weet dat ie binnen een paar uur overlijdt aan jou vraagt of ie doodgaat. Wij azungu’s mochten niet antwoorden, want de trainer wist al dat wij daar uitgebreid voor opgeleid worden.
De mening van de Malawiaanse nurses en medical assistents varieerde van dat je moest antwoorden in de trent van “dat is volledig in Gods handen” of “ik sleep je er wel doorheen” tot “natuurlijk blijf je in leven”. Niemand zou eerlijk zijn!! Bizar he? En ik heb dat inderdaad in t ziekenhuis ook vaak meegemaakt. Als we een patient hadden met bv vergevorderd stadium van baarmoederhalskanker en ik wilde dat in een slecht nieuws gesprek gaan uitleggen aan de patient en familie, dan mocht ik dat niet van de verpleging! Want ik zou de patient ter plekke de dood injagen, en dan was ik een moordenaar!! Gelukkig stond de trainer aan onze kant en heeft hij de klas op een goeie manier uitgelegd waarom eerlijkheid in dit geval toch echt heel belangrijk is voor de patient.
Maar je zag de twijfel op de gezichten en de mening was nog steeds dat als je zegt dat iemand inderdaad waarschijnlijk gaat overlijden, dat hij dan ter plekke zijn laatste adem uitblaast en dat jij dat dan op je geweten hebt.
Tsja, wat moet je daar nou van zeggen…

Tot zover de cultuurverschillen.

Afgelopen weekend voor t eerst met onze nieuwe auto gereden, van Lilongwe naar Ntcheu. Heel gaaf!! Ja, t is een oude diesel auto met een gebruiksaanwijzing, maar het is een stevige bak, dat voel je wel. Verder proberen we nog wat aan lichaamsbeweging te doen. Zondag hebben we de flinke heuvel in Ntcheu beklommen. Oef, dat viel niet mee. En we kwamen op de terugweg ook nog in de stromende regen terecht, glibber, glibber door de modder. Maar we hebben t gedaan. 3 Uur heen en terug!

Op t werk lijkt t tij gekeerd. Had ik tot voor kort t idee dat ik (grotendeels doordat ik zo vaak weg was: vakantie, trainingen, vergaderingen, workshops, etc) mijzelf nog steeds moest bewijzen en dat de meeste clinicians eigenlijk niet wisten wie ik was; deze week word ik opeens wel 10x per dag gevraagd of ik een patient kan komen meebeoordelen of ze iets kan uitleggen of kan leren. Ik heb t echt hartstikke druk!
Vandaag nog een spectaculaire operatie gedaan (niet helemaal gepland..). Een ervaren clinical officer (echt een oude rot in t vak zeg maar) vroeg of ik hem wilde assisteren bij een operatie voor een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Mooi dacht ik, kan ik gelijk zien hoe hij dat doet en van m leren. Ik zou dan instrumenteren (dus alle klemmen en hechtingen aangeven enzo) en assisteren tegelijk. Voor degenen die niet zo goed tegen al die medische dingen kunnen, moeten t volgende stuk maar even overslaan….

Toen we de buik openden zat er enorm veel bloed in de buik (is vaak zo bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap) en troffen we het embryo aan aan de buitenkant van de baarmoeder! Nog volledig intact. Heel bizar en mooi om te zien. Helaas had de placenta de baarmoeder dusdanig aangetast dat er alleen maar gaten in de baarmoeder zaten. De clinical officer keek mij een beetje vragend aan, zo van, wat moeten we doen?? Ik opperde voorzichtig dat de baarmoeder niet meer te redden was en dat die eruit zou moeten, aangezien ze nog steeds als een gek bloedde. Hij was t wel met me eens. Hij wilde wat gaan hechten, maar toen ik zei dat ik eerst maar eens wat klemmen zou plaatsen op de baarmoeder was hij t ook wel met me eens. Meer en meer realiseerde ik me dat ik hem door de ingreep van een subtotale hysterectomie (baarmoederverwijdering met achterlaten van de baarmoedermond) aan t loodsen was. Toen hij vervolgens een naald dwars door de baarmoeder heen jaste zonder te kijken en m dwars door de darm erachter stak begon ik me toch ernstig zorgen te maken over zijn operatievaardigheden. Ik bood hem vrij dringend aan om t over te nemen. Dus ging ik als een bezetene aan de slag met klemmen en hechtingen om die eindeloze bloedingen te stoppen. We waren alleen niet van kant gewisseld, dus lagen de instrumenten aan mijn kant. Dus moest ik ook nog eens mijzelf instrumenteren. Man, wat heb ik inwendig staan vloeken over zo’n onmogelijke situatie. Ik had juist bedacht dat t tijd werd dat ik eens met een makkelijke operatie moest gaan starten, zoals een keizersnee, sta ik daar opeens een subtotale hysterectomie voor een buitenbaarmoederlijke zwangerschap te doen zonder buikspreider (kapot), maar 1 assistent en geen instrumenterende… Natuurlijk werd de patient ook nog een beetje wakker dus perste ze al haar darmen naar beneden en zag ik niks meer. De anesthesist clinical officer zat in de hoek van de OK een boekje te lezen.. dus moest ik m een paar keer roepen voordat hij kwam. Ik dacht op een gegeven moment echt dat we de patient gingen verliezen en vroeg wanhopig aan de clinical officer of er niet nog wat meer ervaren clinical officers rondliepen, maar hij zei van niet… Goed, niet in paniek raken, gewoon rustig de bloedingen proberen te lokaliseren, klemmen plaatsen en dan pas gaan hechten, sprak ik mijzelf moed in. En zowaar, na 3 uur slaagden we er samen in om alle bloedingen te stelpen en een net cervixstompje over te houden. Oef!! Netjes de buik gespoeld om alle stolsels te verwijderen en volledig droog de buik kunnen sluiten.

Inmiddels was t kwart over 2 en stonden er 7 medical assistent studenten op mij te wachten want ik had ze beloofd in de wereld van de steriliteit op de OK in te wijden. Ik heb ze allerlei opdrachten gegeven zoals een steriele (niet echt natuurlijk) jas aantrekken en steriele handschoenen aantrekken en ze moesten opnieuw beginnen als ze zichzelf onsteriel maakten. Veel gelach en trotse gezichten als t na 3x opnieuw proberen lukte.

Aansluitend moest ik even bij de DHO, Dr Khan langs, hij had namelijk gehoord dat ik een enorme verzameling films heb en of hij die mocht kopieren. Mooi moment om even over allerlei andere zaken te beginnen, dus opeens zat ik daar ook weer 3 kwartier. Om kwart voor 5 kwam ik Trish, m’n huisgenoot tegen en die vroeg of ik wel geluncht had. Euh.. nee… eigenlijk niet. Tsja, zo gaat t als je t druk hebt.
Ze heeft me naar huis gesleept, ook al hoorde ik dat inmiddels nog 3 andere clinicians naar me gevraagd hadden voor advies over patienten, ik had hard genoeg gewerkt vond ze, haha. En geen zorgen hoor, er zijn ook andere mensen aan wie ze dingen kunnen vragen.

Nog even een grappige anekdote. In een van de pakketten die ik heb gekregen zat een mooie rookworst (zo dacht ik). Ik had nog een boerenkoolstamppot liggen uit een ander pakket (waarvan de bijbehorende worst al op was), dus dacht ik die mooi samen op te eten. Toen ik de worst oppakte zag ik de sticker van “banketbakker”. Mmm… vreemd, een banketbakker die rookworsten verkoopt. Maar ach, alles kan. Toen ik m uit t plastic haalde plakte de worst enigszins, maar ja, dat kan gebeuren dacht ik. Bijna had ik m in de stamppot gegooid toen er door mijn hoofd flitste dat ik om marsepein had gevraagd voor de pakketjes!! Snel even proeven en ja… het was hemelse marsepein! Hahaha, was de marsepeinen worst bijna in de stamppot beland. Maar oooohhh, wat is ie lekker!!!

Nou, dat was wel weer genoeg, ik moet snel gaan slapen.

Asiku abwino!!

Veel liefs, Marieke / Anaphiri